Een van onze meest dierbare zintuigen is het gehoor. Verschillende oorzaken kunnen ervoor zorgen dat het gehoor achteruit gaat, en daar is dan helaas niet altijd meer iets aan te doen. Dus ook hier geldt: voorkomen is beter dan genezen.

Het vormt samen met het zicht de basis van bijna elke vorm van communicatie en is onmisbaar bij veel werkzaamheden en activiteiten. Zonder gehoor is het lastig muziek waar te nemen en gevaarlijk om deel te nemen aan het verkeer. Ruim 1.6 miljoen Nederlanders hebben gehoorproblemen en voor hen is het niet vanzelfsprekend om aan deze alledaagse bezigheden deel te nemen. Daarom is het belangrijk gehoorschade zoveel mogelijk te voorkomen of, als er al sprake van is, te beperken.

Soorten gehoorverlies
Er zijn verschillende soorten gehoorverlies te onderscheiden: perceptief gehoorverlies, geleidingsverlies en gemengd gehoorverlies. Deze zijn vaak blijvend en soms, met name bij jongeren, tijdelijk. Afhankelijk van de oorzaak kan gekeken worden naar een eventuele oplossing voor het probleem, als die er tenminste is. In de meeste gevallen van perceptief gehoorverlies is een beschadiging aan het gehoor onomkeerbaar en niet altijd kan een gehoorapparaat oplossing bieden.

Om geluid te kunnen horen zetten kleine trilhaarcellen in het slakkenhuis de geluidstrillingen om in een zenuwprikkel naar de hersenen. Bij perceptief gehoorverlies zijn deze trilharen beschadigd of zelfs gebroken. Oorzaken hiervan kunnen zijn: ouderdom, langdurige blootstelling aan lawaai, een virale infectie, erfelijke afwijking of het gebruik van bepaalde medicijnen. Dit gehoorverlies is blijvend en kan niet medisch behandeld worden. Een gehoortoestel biedt hier meestal wel uitkomst.

Het begint al bij de jeugd: even een gezellig avondje stappen met vrienden in de club of naar school fietsen met oortjes in met maximaal volume. Daarbij kan al snel gehoorschade ontstaan. Momenteel heeft 1 op de 5 jongeren reeds een beginnende vorm van schade aan het gehoor. Hoe hard het geluid van de muziek uit de oordopjes staat, is natuurlijk de eigen verantwoordelijkheid. Maar het volume in een discotheek zachter zetten gaat wat lastiger. Sinds een aantal jaar is er door de overheid een maximum volume vastgesteld die bij festivals en clubs te horen mag zijn. Maar geluiddempende oordoppen geven in sommige gevallen nog steeds een mooie extra demping.

Minder definitief
Bij geleidingsverlies worden geluiden niet meer goed doorgegeven aan het binnenoor. Het probleem bevindt zich hier in de gehoorgang of het middenoor. Dit kan onder andere veroorzaakt worden door een oorsmeerprop, gaatje in het trommelvlies, een ontsteking, vocht achter het trommelvlies of ‘verkalking’ van de gehoorbeentjes. In de meeste gevallen kan een arts dit probleem verhelpen met medicijnen of een operatie. Als er sprake is van zowel perceptief gehoorverlies als geleidingsverlies, dan spreekt men van gemengd gehoorverlies. Hierbij kan soms een medische ingreep of een gehoortoestel een oplossing zijn.

Soms lossen de problemen van gehoorverlies zichzelf weer op. Tijdelijk gehoorverlies kan optreden door een oorsmeerprop, blootstelling aan lawaai (‘discodip’), een oorinfectie of holteproblemen. Zoals de term al doet vermoeden, is dit niet permanent en kan het gehoor zich hierbij weer compleet herstellen.

Hoge piep
Naast gehoorverlies kan tinnitus (= de medische term voor alle vormen van geluid die de patiënt wel hoort maar niet objectiveerbaar is) een vervelend gevolg zijn van gehoorschade. Hierbij neem je geluid waar zonder dat er een externe geluidsbron aanwezig is. Vaak hoort men hierbij een constante hoge piep in de oren, maar suizen of brommen wordt soms ook gehoord. Naast blootstelling aan lawaai kunnen een te hoge bloeddruk, infectieziekten of het gebruik van medicijnen dit verschijnsel veroorzaken. Helaas is ook hier niets aan te doen.

Preventie
Als men op jonge leeftijd al een beginnende vorm van gehoorbeschadiging krijgt, kan dat dus gevolgen hebben voor de rest van het leven. Vandaar ook dat meerdere politieke partijen pleiten voor meer 'oorbehoedsmiddelen'. Denk hierbij aan oordopautomaten in discotheken of meer silent disco's, de plek waar uitgaanders een koptelefoon dragen en zelf het volume van de muziek kunnen aanpassen.

Ook het gebruiken van de juiste oordoppen of dempende koptelefoon bij klussen waarbij veel lawaai wordt veroorzaakt kan al veel helpen. Zo is het veel beter om geen zogenaamde ‘in-ears’ te gebruiken, omdat deze te dicht op het trommelvlies staan. Koptelefoons die over het oor heen worden gedragen, zijn hierbij beter. Tegenwoordig zijn er ook zogeheten noise cancelling koptelefoons. Deze blokkeren geluiden van buitenaf waardoor het volume minder hard gezet hoeft te worden om toch de muziek of serie goed te kunnen horen.

Mocht er angst zijn voor gehoorschade, wacht dan niet te lang met ermee naar de dokter te gaan! Hoe eerder het wordt geconstateerd, des te beter er nog kan worden ingegrepen. Gehoorverlies is helaas niet altijd te voorkomen, maar het is wel belangrijk hier zorgvuldig mee om te gaan. Want er is nog zo veel te horen!